بررسی تکنولوژی موشکی ایران که مدرن‌ترین سامانه‌های دنیا را آچمز کرد/ «فتاح» موشکی که سامانه‌های پدافندی را شکار می‌کند

در عملیات «وعده صادق ۳»، موشک‌های هایپرسونیک فتاح-۱ ایران با اقتدار، سامانه‌های پدافندی پیشرفته اسرائیل، از جمله پیکان ۲ و پیکان ۳ را هدف قرار دادند و توانایی بی‌نظیر خود را در نفوذ به مدرن‌ترین سیستم‌های دفاعی جهان به نمایش گذاشتند.

بررسی تکنولوژی موشکی ایران که مدرن‌ترین سامانه‌های دنیا را آچمز کرد/ «فتاح» موشکی که سامانه‌های پدافندی را شکار می‌کند

به گزارش خبرنگار امنیت دفاعی خبرگزاری دانشجو ؛ تکنولوژی هایپرسونیک، به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین دستاوردهای نظامی قرن بیست و یکم، با ویژگی‌هایی چون سرعت فراتر از ماخ ۵، مانورپذیری بالا و مسیر پروازی غیرقابل پیش‌بینی، به ابزاری کلیدی برای غلبه بر سامانه‌های دفاعی مدرن تبدیل شده است. در این میان، ایران با توسعه موشک‌های هایپرسونیک فتاح-۱ و فتاح-۲، نه‌تنها به جمع معدود کشورهای دارای این فناوری پیوسته، بلکه با موفقیت عملیاتی در برابر سامانه‌های پدافندی پیشرفته مانند پیکان ۲ و پیکان ۳، اقتدار خود را به جهانیان ثابت کرده است. این گزارش، ابعاد مختلف تکنولوژی موشکی فتاح را بررسی کرده و نقش آن را در شکار سامانه‌های پدافندی مدرن تبیین می‌کند.

تکنولوژی هایپرسونیک: ناممکنی در اوج تحریم ها ممکن شد

موشک‌های هایپرسونیک به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، از جمله سرعت بالا (بیش از ۵ ماخ)، مانورپذیری، ارتفاع پرواز متغیر و دقت فوق‌العاده، چالش بزرگی برای سامانه‌های دفاع موشکی ایجاد می‌کنند. این موشک‌ها در دو نوع اصلی تولید می‌شوند:

- موشک‌های کروز هایپرسونیک (HCM): با موتورهای پیشرفته مانند اسکرم‌جت، در ارتفاعات پایین‌تر پرواز می‌کنند و برای حملات سریع و دقیق طراحی شده‌اند.

- خودروهای گلایدر هایپرسونیک (HGV): توسط موشک‌های بالستیک به لایه‌های بالایی جو پرتاب شده و سپس با سرعت‌هایپرسونیک به سمت هدف سر می‌خورند.

این ویژگی‌ها، موشک‌های هایپرسونیک را به ابزاری ایده‌آل برای نفوذ به سامانه‌های دفاعی پیشرفته مانند پاتریوت، THAAD یا پیکان تبدیل کرده‌اند، که زمان واکنش محدود و مسیرهای غیرقابل پیش‌بینی آن‌ها را ناکارآمد می‌سازد.

موشک فتاح-۱، که در 1402  توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران رونمایی شد، به‌عنوان اولین موشک بالستیک هایپرسونیک ایران، نقطه عطفی در فناوری نظامی کشور محسوب می‌شود. ویژگی‌های کلیدی فتاح-۱ عبارتند از:

- سرعت: ۱۳ تا ۱۵ ماخ (حدود ۱۶,۰۰۰ تا ۱۸,۴۰۰ کیلومتر بر ساعت)، که زمان واکنش سامانه‌های دفاعی را به چند ثانیه کاهش می‌دهد.

- برد: ۱,۴۰۰ کیلومتر، که امکان هدف‌گیری اهداف دوردست در منطقه را فراهم می‌کند.

- مانورپذیری: مجهز به نازل متحرک و قابلیت تغییر مسیر در داخل و خارج از جو، که رهگیری آن را برای رادارهای دشمن غیرممکن می‌کند.

- کلاهک: کلاهک مخروطی انفجاری و مانورپذیر با وزن حدود ۵۰۰ کیلوگرم، که دقت بالایی در اصابت به اهداف دارد.

- سوخت: سوخت جامد، که زمان آماده‌سازی را کاهش داده و قابلیت عملیاتی را افزایش می‌دهد.

- هزینه: هر موشک حدود ۲۰۰,۰۰۰ دلار، که در مقایسه با نمونه‌های خارجی بسیار مقرون‌به‌صرفه است.

 فتاح-۲: هایپرسونیک پیشرفته ایرانی با طراحی رادارگریز

فتاح-۲، نسخه پیشرفته‌تر این موشک، ترکیبی نوآورانه از فناوری‌های HGV و HCM است که به‌عنوان «موشک هایپرسونیک کروز هواسُرش» (HCGV) شناخته می‌شود. ویژگی‌های برجسته فتاح-۲ عبارتند از:

- ساختار دو مرحله‌ای: شامل بوستر سوخت جامد برای پرتاب اولیه و سرجنگی هواسُرش جداشونده با موتور راکتی سوخت مایع.

- سرعت: حداقل ۵ ماخ در لحظه اصابت (احتمالاً تا ۱۰ ماخ در مراحل پرواز).

- برد: حدود ۱,۴۰۰ کیلومتر یا بیشتر، مشابه فتاح-۱.

بررسی تکنولوژی موشکی ایران که مدرن ترین سامانه های دنیا را آچمز کرد/ فتاح موشکی که سامانه های پدافندی را شکار میکند!

- وزن: ۳,۵۰۰ تا ۴,۱۰۰ کیلوگرم، با سرجنگی حدود ۵۰۰ کیلوگرم (شامل ۲۰۰ کیلوگرم مواد منفجره).

- هدایت: ترکیبی از سامانه اینرسی و GPS، که دقت بالایی را تضمین می‌کند.

- طراحی آیرودینامیک: مجهز به چهار باله (دو ثابت و دو متحرک) برای کنترل بهتر در پروازهایپرسونیک.

- نحوه عملکرد: بوستر، سرجنگی را به ارتفاعات بالا برده، سپس سرجنگی جدا شده و در جو به‌صورت گلایدر حرکت می‌کند. موتور راکتی سوخت مایع در مرحله نهایی، سرعت و مانورپذیری را تثبیت می‌کند.

۱.بعد فنی و مهندسی

توسعه فتاح-۱ و فتاح-۲ نیازمند غلبه بر چالش‌های پیچیده‌ای مانند مقاومت در برابر دماهای بالا، طراحی موتورهای پیشرفته و سیستم‌های هدایتی دقیق بود. ایران با استفاده از مواد کامپوزیتی مقاوم، فناوری‌های بومی هدایت و موتورهای سوخت جامد و مایع، این موانع را پشت سر گذاشت. این دستاوردها نشان‌دهنده توان علمی و مهندسی کشور در رقابت با قدرت‌های جهانی است.

۲. بعد نظامی و استراتژیک

موفقیت فتاح در هدف‌گیری سامانه‌های پدافندی اسرائیل، پیام روشنی به دشمنان منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای ارسال کرد: ایران قادر است با فناوری بومی، حتی پیشرفته‌ترین سیستم‌های دفاعی را خنثی کند. این توانایی، بازدارندگی ایران را تقویت کرده و جایگاه کشور را به‌عنوان یک قدرت نظامی منطقه‌ای تثبیت می‌کند.

۳. بعد سیاسی و دیپلماتیک

دستاوردهای موشکی ایران، به‌ویژه در عملیات‌هایی مانند «وعده صادق ۲»، اهرم قدرتمندی در مذاکرات بین‌المللی ایجاد کرده است. این فناوری نشان‌دهنده خودکفایی ایران در برابر تحریم‌ها و توانایی دفاع از منافع ملی است.

۴. بعد اقتصادی

تولید فتاح با هزینه‌ای به‌مراتب پایین‌تر از نمونه‌های خارجی (۲۰۰,۰۰۰ دلار در مقابل میلیون‌ها دلار برای موشک‌های مشابه)، نشان‌دهنده کارایی اقتصادی صنعت دفاعی ایران است. این فناوری به حوزه‌های غیرنظامی مانند هوافضا نیز گسترش یافته است و بخش اعظم فناوری تولید موشک های ماهواره بر حاصل تحقیق و توسعه روی همین موشک های بالستیک است.